Wat betekent ‘beseffen’ precies?
Het werkwoord ‘beseffen’ betekent dat je je ergens bewust van bent of wordt. Het gaat om het begrijpen of het tot je doordringen van een feit of situatie. Het is een werkwoord dat een actie beschrijft die zich in je hoofd afspeelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik besef dat ik te laat ben.’
Waar komt de verwarring vandaan?
Veel mensen zeggen ‘ik besef me’ om aan te geven dat zij ergens zelf achter komen. Deze constructie is echter taalkundig onjuist. In het Nederlands is ‘beseffen’ namelijk geen wederkerend werkwoord. Dat wil zeggen dat het geen wederkerend voornaamwoord zoals ‘me’ of ‘je’ nodig heeft. Het juiste gebruik is dus simpelweg ‘ik besef’, zonder ‘me’.
Vergelijking met correcte wederkerende werkwoorden
Er zijn andere werkwoorden in het Nederlands die wel wederkerend zijn. Denk aan ‘zich schamen’ of ‘zich vergissen’. Je zegt bijvoorbeeld ‘ik vergis me’ of ‘ik schaam me’. Voor veel mensen voelt ‘ik besef me’ logisch aan omdat het lijkt op deze correcte vormen, maar dat is in dit geval dus niet juist.
Wat is dan de juiste vorm?
De correcte Nederlandse vorm is: ‘ik besef’. Bijvoorbeeld: ‘Ik besef dat ik een fout heb gemaakt.’ Door ‘me’ toe te voegen, maak je grammaticaal een fout. Deze fout komt zó vaak voor dat het in de spreektaal genormaliseerd lijkt, maar in formeel en correct Nederlands is het nog altijd fout.
En hoe zit het met spreektaal?
In informele gesprekken hoor je regelmatig mensen ‘ik besef me’ zeggen. Hoewel het in spreektaal misschien door de vingers gezien wordt, raden taalkundigen en leraren Nederlands aan om de correcte vorm ‘ik besef’ te gebruiken, zeker in schrijftaal of officiële communicatie.
Samenvatting: gebruik ‘ik besef’
Hoewel ‘ik besef me’ voor veel mensen logisch klinkt, is het officieel onjuist Nederlands. De juiste vorm is ‘ik besef’, zonder wederkerend voornaamwoord. Door dit correct te gebruiken, kom je taalvaardiger en professioneler over, zeker in geschreven teksten of formele situaties.
